انتخاب نهاد صدور گواهینامه ایزو (Certification Body یا CB) یکی از تصمیمات کلیدی برای سازمان هایی است که به دنبال اخذ گواهینامه استانداردهای ایزو هستند. این انتخاب نه تنها بر اعتبار گواهینامه بلکه بر فرآیند ممیزی و هزینه‌های مرتبط تأثیر می‌گذارد. در ادامه، معیارهای مناسب برای انتخاب یک نهاد صدور گواهینامه به صورت جامع بررسی می‌شود.

1. اعتباربخشی توسط نهادهای معتبر (Accreditation)

اهمیت: مهم‌ترین معیار، تأیید نهاد صدور توسط یک نهاد اعتباربخشی (Accreditation Body یا AB) معتبر است که عضو انجمن بین‌المللی اعتباربخشی (IAF) باشد. این تأیید تضمین می‌کند که گواهینامه در سطح جهانی پذیرفته شود.

نکته:
نهادهای غیر IAF هیچ گونه اعتبار و ارزشی ندارند.

2. تجربه و تخصص در صنعت مرتبط

اهمیت: نهاد صدور باید از ممیزان با تجربه کافی در صنعت یا حوزه فعالیت سازمان شما داشته باشد تا ممیزی دقیق و مرتبط انجام دهد. به عنوان مثال، ممیزی در صنعت نفت و گاز با خدمات آموزشی متفاوت است.

3. شهرت و اعتبار در بازار

اهمیت: شهرت نهاد صدور بر اعتماد مشتریان، شرکا و نهادهای نظارتی تأثیر می‌گذارد. نهادهای شناخته شده معمولاً فرآیندهای حرفه‌ای‌تر و قابل اعتمادتری دارند. نهادهایی که در کشورهای اروپایی و ژاپن نماینده دارند از اعتبار بالایی برخوردارند.

4. هزینه و شفافیت مالی

هزینه‌های صدور گواهینامه شامل ممیزی اولیه، صدور گواهینامه و ممیزی‌های دوره‌ای است. نهاد باید هزینه‌ها را به صورت شفاف ارائه دهد تا از هزینه‌های پنهان جلوگیری شود.
نکته: نهادهای تحت اعتبار IAF معمولاً گران تر هستند (بسته به تعداد کارکنان آن سازمان)، اما ارزش آن برای اهداف بین‌المللی بیشتر است. نهادهای غیر IAF ارزان ترند، اما ارزشی ندارند.

5. کیفیت خدمات و پشتیبانی

نهاد صدور باید خدمات پشتیبانی مناسبی ارائه دهد، از جمله پاسخگویی به سؤالات و زمان‌بندی مناسب ممیزی‌ها.
چگونه بررسی کنیم؟ با نهاد تماس بگیرید و میزان پاسخگویی و حرفه‌ای بودن آن‌ها را ارزیابی کنید. همچنین، امکان ممیزی مجازی (در صورت نیاز) را بررسی کنید.

6. مدت زمان فرآیند صدور

برخی سازمان‌ها به دلیل ضرب الاجل های پروژه یا مناقصه، نیاز به صدور سریع گواهینامه دارند. نهاد باید توانایی انجام ممیزی و صدور گواهینامه در زمان معقول را داشته باشد.
نکته: نهادهای معتبر معمولاً زمان بیشتری نیاز دارند (چند ماه) اما نهادهای نامعتبر سریعا گواهینامه را تحویل میدهند ولی ریسک های زیادی مانند از دست رفتن اعتبار آن سازمان را در پی خواهد داشت.

7. انعطاف پذیری و دسترسی

نهاد باید در دسترس باشد و بتواند با شرایط سازمان (مثل مکان، زبان، یا زمان‌بندی) هماهنگ شود. این موضوع به‌ویژه برای سازمان‌های دورافتاده یا بین‌المللی مهم است.

8. رعایت الزامات قانونی و استانداردهای بین‌المللی

نهاد باید الزامات استانداردهای ایزو و قوانین ملی را رعایت کند تا گواهینامه از نظر قانونی معتبر باشد.
چگونه بررسی کنیم؟ گواهی اعتباربخشی نهاد و انطباق آن با استانداردهایی مانند ISO/IEC 17021 (استاندارد ارزیابی CBها) را بررسی کنید.

نتیجه‌گیری

انتخاب نهاد صدور گواهینامه ایزو باید بر اساس معیارهایی مانند اعتباربخشی، تخصص، هزینه، شهرت و انعطاف‌پذیری انجام شود. سازمان‌ها باید ابتدا نیازهای خود (مثل بازار هدف، بودجه، و زمان) را مشخص کنند و سپس نهادی را انتخاب کنند که بهترین تعادل بین کیفیت و هزینه را ارائه دهد.گواهینامه بدون اعتبار IAF ارزشی ندارد و حتی باعث از دست رفتن اعتبار آن سازمان می شود.
نکته: گواهینامه های تحت اعتبار NACI در ایران دارای اعتبار است و امید است که با ادغام IAF و ILAC مجددا این مرکز بتواند اعتبار جهانی خود را به دست آورد.